EB-5 Yatırımcı Vizesi ile ABD Oturum ve Green Card Süreci
1. Giriş
EB-5 Yatırımcı Vizesi, Amerika Birleşik Devletleri Göçmenlik ve Vatandaşlık Yasası’nın (Immigration and Nationality Act – INA) 203(b)(5) maddesi uyarınca oluşturulmuş bir göçmen yatırım programıdır. 1990 yılında yürürlüğe giren bu düzenleme, yabancı yatırımcıların ABD ekonomisine sermaye aktararak ve istihdam yaratıp karşılığında daimi oturum hakkı (Green Card) kazanmalarını amaçlar.
Bu program, hem yatırımcıya hem de ABD ekonomisine çift yönlü fayda sağlar. Yatırımcı ailesiyle birlikte Amerika’da yaşayabilir, iş kurabilir, eğitim alabilir ve vatandaşlığa giden yolu açar. ABD açısından ise doğrudan istihdam ve sermaye girişi yaratır.
2. EB-5 Vizesinin Hukuki Dayanağı
2.1. Göçmenlik ve Vatandaşlık Yasası (INA §203(b)(5))
EB-5 programı, ABD Göçmenlik ve Vatandaşlık Yasası’nın 203(b)(5) maddesi ile düzenlenmiştir. Bu hüküm, ABD’ye sermaye yatıran ve en az 10 tam zamanlı istihdam yaratan yabancı yatırımcıya göçmenlik statüsü verilmesine imkân tanır.Uygulama ve detaylar, U.S. Citizenship and Immigration Services (USCIS) tarafından yürütülür. USCIS, başvuruların değerlendirilmesi, yatırımın uygunluğunun denetlenmesi ve istihdam şartının doğrulanmasından sorumludur.
2.2 Yatırım Tutarı ve İstihdam Şartları
Asgari Yatırım Tutarı
2022 tarihli EB-5 Reform and Integrity Act (RIA) sonrası yatırım tutarları güncellenmiştir:
-
Hedeflenen İstihdam Alanı (Targeted Employment Area - TEA) içindeki yatırımlar için minimum 800.000 USD
-
TEA dışında yapılan yatırımlar için minimum 1.050.000 USD
TEA, yüksek işsizlik oranına sahip veya kırsal bölgeleri kapsar. Böylece ABD, sermayeyi ekonomik olarak dezavantajlı bölgelere yönlendirmeyi hedefler.
İstihdam Kriteri
Her yatırımcı, en az 10 tam zamanlı ABD vatandaşı veya daimi oturum sahibi için istihdam yaratmakla yükümlüdür.
Bu istihdam, doğrudan (yatırım yapılan işletmede çalışan) veya dolaylı (örneğin bir “Regional Center” aracılığıyla oluşturulan) olabilir.
3. Regional Center (Bölgesel Merkez) Modeli
3.1. Kavram ve Hukuki Çerçeve
Regional Center, USCIS tarafından yetkilendirilmiş yatırım aracı kuruluşlardır. Bu merkezler, yatırımcı fonlarını toplayarak büyük projelere yönlendirir ve istihdam yaratımını dolaylı olarak sağlar.
Bu sistem, bireysel yatırım yerine profesyonelce yönetilen, genellikle gayrimenkul veya altyapı projelerine dayalı fonlar üzerinden ilerler.
3.2. Yatırımcı Açısından Avantajlar
-
Yönetim yükü azdır.
-
Proje ve istihdam raporlaması Regional Center tarafından yapılır.
-
ABD’de fiilen şirket yönetimi gerektirmez.
3.3. Dikkat Edilmesi Gerekenler
-
Regional Center’ın USCIS tarafından onaylı olması gerekir.
-
Yatırımın proje bazında göçmenlik uygunluğu garanti edilmez.
-
Fonların risk altında olması şarttır; sabit getiri veya geri ödeme garantisi hukuken geçersizdir.
4. Başvuru Süreci
4.1. Uygun Projenin Seçilmesi
Yatırımcı, doğrudan iş kurabilir veya onaylı bir Regional Center projesine katılabilir. Bu seçim, hem yatırımın hukuki statüsünü hem de istihdam hesaplamasını etkiler.
4.2. Form I-526E Başvurusu
Yatırımcı, Form I-526E (Immigrant Petition by Regional Center Investor) doldurarak USCIS’e başvurur. Bu form, yatırımın kaynağının yasal olduğunu ve istihdam yaratma potansiyelini ispatlar.
Başvuru sürecinde şunlar gereklidir:
-
Yatırım tutarının belgelenmesi
-
Kaynağın meşruiyetini gösteren banka dekontları, satış sözleşmeleri vb.
-
Proje planı ve istihdam projeksiyonu
4.3. USCIS İncelemesi ve Onayı
USCIS, yatırımın yasal kaynaklardan geldiğini, risk altında olduğunu ve 10 istihdam şartını karşılayacağını doğrular.
Onay sonrası yatırımcıya Conditional Permanent Resident (şartlı oturum izni) statüsü tanınır. Bu statü genellikle 2 yıl geçerlidir.
4.4. Form I-829 – Şartların Kaldırılması
2 yıllık sürenin sonunda yatırımcı, istihdam şartlarının karşılandığını ispatlamak için Form I-829 başvurusu yapar.
USCIS onay verdiğinde yatırımcı ve ailesi kalıcı (unconditional) Green Card sahibi olur.
5. 2022 Reform and Integrity Act (RIA) Değişiklikleri
5.1. Yatırımcı Koruması
RIA, dolandırıcılık risklerini azaltmak için Regional Center’lara yeni şeffaflık yükümlülükleri getirdi.
-
Zorunlu denetim ve raporlama
-
Fon akışının izlenmesi
-
USCIS kayıt sistemine düzenli veri gönderimi
5.2. Yatırım Tutarı Güncellemesi
Yatırım tutarları enflasyon oranına bağlı olarak her beş yılda bir revize edilecektir.
5.3. Öncelikli Başvuru İmkanı
ABD içinde statü değişikliği yapabilen yatırımcılara öncelikli değerlendirme getirildi.
6. Hukuki Riskler ve Uyum Süreci
6.1. Dolandırıcılık ve Denetim
Yatırımcıların en büyük riski, projenin vaat edilen istihdamı yaratamaması veya fonların yanlış yönetilmesidir.
Bu nedenle:
-
Sadece USCIS onaylı projelere yatırım yapılmalı
-
Bağımsız hukuk danışmanlığı alınmalı
-
Fon transferleri resmi kanallar üzerinden yapılmalıdır.
6.2. İade Edilmeyen Fon Riski
Yatırımcı, program gereği yatırım tutarını “risk altında” bulundurmak zorundadır. Bu, yatırımın belirli bir getiri veya iade garantisine sahip olamayacağı anlamına gelir.
7. Vergi ve Vatandaşlık Boyutu
ABD oturum hakkı elde eden yatırımcılar, dünya çapındaki gelirleri üzerinden ABD vergi sistemine tabi hale gelir.
Çifte vergilendirme anlaşmaları, Türkiye-ABD arasında yürürlüktedir; dolayısıyla yatırımcının iki ülkede vergi yükümlülüğü doğabilir.Vatandaşlık başvurusu için minimum 5 yıl daimi oturum gereklidir. EB-5 statüsü, vatandaşlığa geçişte genel göçmen kategorilerle eşdeğerdir.
8. Aile Üyeleri
Yatırımcıyla birlikte eş ve 21 yaş altı bekar çocuklar da göçmenlik statüsü elde eder. Aile bireyleri eğitim, çalışma ve sağlık hizmetlerinden yararlanabilir.
9. Güncel Uygulamada Dikkat Edilmesi Gerekenler
-
Yatırımın yasal kaynaktan geldiğini belgelemek şarttır.
-
Fon transferleri uluslararası para aklama mevzuatına uygun olmalıdır.
-
Avukat ve mali danışman koordinasyonu olmadan başvuru risklidir.
-
Her proje kendi hukuki incelemesini gerektirir; “herkese uygun” standart bir EB-5 modeli yoktur.
10. Sonuç
EB-5 Yatırımcı Vizesi, hem yatırım hem göçmenlik amacı taşıyan karma bir programdır. ABD hukuk sistemi, bu programı ekonomik büyüme ve istihdam aracı olarak konumlandırmıştır.
Yatırımcı açısından süreç karmaşık görünse de doğru planlama ve hukuki danışmanlık ile daimi oturum elde etmek mümkündür. Her başvuru, yatırım yapısı, istihdam modeli ve fon kaynağı bakımından ayrı değerlendirilmelidir.
Yiğit Legal olarak, EB-5 Yatırımcı Vizesi kapsamında yatırımcıların hukuki süreçlerini genel bilgilendirme ve danışmanlık çerçevesinde değerlendirmekteyiz.
Kaynakça
-
U.S. Citizenship and Immigration Services (USCIS), EB-5 Immigrant Investor Program, uscis.gov
-
U.S. Department of State, Visa Bulletin and Immigrant Visa Categories, travel.state.gov
-
EB-5 Reform and Integrity Act of 2022, Public Law No: 117-103, Division BB
-
Federal Register, Vol. 87, No. 55 (March 22, 2022)
-
Migration Policy Institute, EB-5 Immigrant Investor Program: Overview and Trends
-
Congressional Research Service, Immigrant Investors and the EB-5 Program (CRS Report R44475)
